domingo, 27 de setembro de 2009

A Inquisición nas comarcas do Ulla


Fundado polo Papa Gregorio IX no 1231, o Santo Oficio da Inquisición foi sancionado oficialmente polos Reis Católicos en 1482. Torquemada - confesor da reina Isabel a Católica- será o seu primeiro Inquisidor Xeral do Reino, executor político-relixioso destes santos reis católicos, mandou queimar na fogueira a 2000 persoas, organizou a expulsión dos xudeus...Non obstante, a implantación da Inquisición no Reino de Galicia non é efectiva ata o 1574, reinaba na península Filipe II. A Inquisición é, ante todo, un Tribunal relixioso, un Tribunal da Santa Fe. A través da súa acción, nós vemos xurdir os problemas que as clases populares teñen coa súa relixión. A Inquisición ten vocación rural, converte ao campesiño no protagonista maioritario dos seus procedementos (Autos de Fe). Trátase de asentar definitivamente a indisolubilidade matrimonial, castigar as blasfemias, os renegos, a obrigatoriedade da práctica anual no cumprimento da pascua,.. trátase de preservar a moral católica nun mundo rural moi libertino aos ollos do Santo Oficio.

Perséguese, tamén, aos herexes, sobre todo luteranos, aos xudeus e aos musulmáns, mais na Galicia, dende os séculos da Alta Idade Media, xudeus e musulmáns (servos na súa maioría) son considerados coma veciños, a persecución vai ser máis visible sobre os luteranos estranxeiros.

As vilas con porto de mar e as principais vilas do Camiño de Santiago -a máis antiga autopista de Galicia- serán vixiadas, permanentemente, pola Santa Inquisición. Esta condición e o carácter ruralizado das nosas comarcas debeu ser a razón da inusitada presenza de membros da Inquisición nas nosas vilas e aldeas.

Segundo o Memorial dos Comisarios da Santa Inquisición do Reino de Galicia no ano 1611, temos a Eugenio Molero; Arcediano en Abeancos, o Bachiller Alonso Vázquez; Vicario en Mellide, Gonzalo Alonso en Viladevid (Arzúa), San Juan de Andrade; Rector en San Martino e Calvos (Arzúa), Bernabé Méndez; Rector en San Viçenzo de Bama (Touro).

A relación de Familiares (informantes) do Santo Oficio no Reino de Galicia no ano 1641, dunha lista de 218, móstranos a seguinte relación:

179 Juan Quintela de Castro................San Vicenzo de Burres....40 anos
65 Alonso Correa Alemparte....................La Salzeda................60 anos
66 Juan Groba.......................................La Salzeda................40 anos
215 Esteban del Corral.............................Arzúa......................70 anos[1]
Nesta época exercerá de Comisario do Santo Oficio, Fernán Gómez das Seixas da Casa de Remesil, Dombodán (Arzúa) , foi reitor de San Pedro de Salgueiros (Vila de Cruces) e outras igrexas, está enterrado na capela da Nosa Señora do Viso .

Chama a atención dous familiares na Salceda, mais no mapa de 1749 Le Royaume de Gallice da colección Martínez Barbeito, aparece grafada ao mesmo tamaño que Melide ou Arzúa[2], Salceda de Caselas non aparece no mapa.

O santo Oficio, é unha institución concibida para exterminación das heterodoxias heréticas e das irregularidade morais. A nobreza galega non foi obxecto de sospeitas heterodoxas por parte do Tribunal de Santiago. Ningún dos relucentes nomes da renomeada nobreza, padeceu proceso algún, tampouco a nobreza media ruralizada.

O inquisidor recibindo testificacións sanciona os pequenos grandes dramas da vida cotián, intenta modificar condutas e , máis grave aínda, busca violentar conciencias e concepcións ancestrais (os ritos pagáns seguen vivos). Ante o Inquisidor, moitas veces, o párroco, que avisa da súa chegada, propón á parroquia a lei do silencio. Dous mundos, pois diferenciados; por un lado un catolicismo dogmático fronte a un cristianismo morno, verniz de crenzas primitivas entroncadas no inconsciente profundo da aldea[3].

Os inquisidores, acompañados de dous funcionarios (un alguacil e un secretario) tiveron choio na comarca da montaña:

Inquisidor Alba en 1580, viaxa de Melide a Monforte , cara Lugo

Inquisidor Montoya en 1590 Melide, Sarria, Valdeorras

Inquisidor Sotomaior 1646, Melide, Chantada, Monforte, Lugo

Os Autos de Fe da comarca centralizábanse na vila de Melide. A importancia da circulación de mercadorías, persoas e ideas polo Camiño de Santiago durante a Idade Moderna debe ser moi relevante, estas visitas dos inquisidores contrastan con A Coruña dúas visitas ou Ferrol, Padrón ou Ribadeo unha soa.

A continuación facemos unha relación dos castigos cos que a Inquisición limpa os pecados do Pobo:

* Amancebados, adúlteros, bruxas, meigas, supersticións, prostitución, anticlericalismo (non creer nos ritos da misa; comunión, xaxún na semana santa...), promiscuidade rural (entre solteiro-solteira)-. Castigo: Desterro do pobo durante 5 anos.

* Poligamia. Os bígamos son castigados por Filipe II, desde 1566 con 10 anos de galeras.

* Blasfemias; cara 1560 as penas son castigo de galeras, Filipe II precisa de remeros, as penas son importantes desde XVI-XVII.

* Contra o santo oficio;
Se o reo é home de baixa sorte ( pobre)hase ler a súa sentencia en Auto público de Fe ou nunha Igrexa, estando con insignas de penitente e o día seguinte; 200 azotes e catro anos de galeras máis ou menos segundo a calidade do delito, e se é persoa noble e rica lease a sentencia na sala e hase de botarlle unha pena de 1.000-2.000 ds. E que vaia a servir sen soldo durante 2 ou 3 anos nunha galera ou a unha fronteira de mouros e herexes, consideradas as circunstancias do delito e a persoa que o cometeu.[4]

No século XVI o 60% dos procesados son de orixe campesiño, no XVII, as relacións invértense agora é o comerciante a figura máis frecuente nas cárceres de Santiago, o campesiño queda relegado a un posto moi secundario[5].

O último asasinado pola Santa Inquisición- co rei Borbón Fernando VII no poder- foi Cayetano Ripoll, baixo acusación de herexía, logo de 2 anos de prisión, foi executado na forca e posteriormente incinerado polo Cremador da Inquisición en Valencia no ano 1826. Oito anos despois, Mª Cristina de Borbón rexente, suprimía o Santo Oficio. Ripoll loitara contra os franceses na Guerra da Independencia española, capturado polos franceses foi trasladado a Francia onde tomou contacto con intelectuais ilustrados e pacifistas da época. Mestre en Ruzafa (Valencia) foi denunciado pola Xunta de Fe de Valencia por non impartir os principios da doutrina católica aos seus alumnos.

Paralelo a este proceso o Xefe da Policia de Fernando VII avisa a este de que;..a Inquisición é a arma dos partidarios do desorde (carlistas) e queren facerse fortes e ter ascendente contra o partido liberal, o goberno e incluso o mesmo trono. O Borbón enterado do proceso contra Ripoll non fará nada para evitar o crime.

Ata sempre e bo proveito. anosahistoria1@gmail.com

[1] Pax 169 a 175 El Santo Oficio de la Inquisición de Galicia[2] Pax 12 Tomo III, Galicia Historia, A Coruña, Eds. Hércules, 1991.[3] CONTRERAS, J. El Santo Oficio de la Inquisición de Galicia (1560-1700).[4] Pax. 566. El Santo Oficio de la Inquisición de Galicia[5] Pax. 586, El Santo Oficio de la Inquisición de Galicia.

Post data:
A imaxe é unha estatua orante situada na Capela da Obra Pía de San Antonio (Melide-Coruña), pertencente a Antonio Varela de Segade, Sarxento Maior do Exército das Filipinas, Cabaleiro de Santiago y Alguacil Mayor de la Inquisición, obra do escultor Mateo Prado (s. XVII). Imaxe sacada do caminodepiedra.blogspot.com.

xoves, 24 de setembro de 2009

Melide a villae de Mellitus


Dende tempos remotos - sen dúbida antes da chegada dos romanos- as nosas terras serviron de paso aos pobos que atraídos polo fin do mundo, o finis terrae, buscaban o leito onde se deitaba o deus solar. Os romanos, realizaron as obras necesarias no camiño para facilitar o transporte de materias primas, minerais e tropas. A Via XIX de Braga a Astorga viña dende Lugo (Lucus Augusti) cara Santiago (Aseconia?). No trazado de dita calzada agromarían mansións, parroquias (parochias) e villaes, para o servizo do tráfico comercial e militar.
Melide sería unha destas poboacións que naceu neste camiño. No tomo 29 da Gran Enciclopedia Galega, na páxina 18 e seguintes, Xosé M. Broz Rey, Xosé Domingo Fuciños Gómez e Antonio Hermida Rodríguez, fannos un minucioso relato da historia de Melide do que extraemos os seguintes parágrafos;
“O nome de Melide (Melidi) menciónase propiamente nun diploma do mosteiro de Sobrado (entre os anos 958-968). Un segundo documento, de 1017, cita Millerata, en Aveancos, …. Ao longo das dúas centurias seguintes fan referencia á vila diversos escritos, aínda que neles a grafía do topónimo experimenta modificacións: Milide, Melide, Milidi
Sobre a etimoloxía propuxéronse moitas solucións, dende as que afirmaban que proviña de Medulio (monte mítico onde o Imperio Romano rematou a resistencia galaica)…, ata a de Murguía, que fai proceder o nome do concello do soldado Milhert, ou outras que o derivan do caudillo mahometano Abdalá ben Melik, que libraría unha batalla en 812 á beira do río Furelos. (…)
Non obstante, hoxe acéptase como correcto que Mellitus era o nome do dono dunha vila ou terra neste lugar e que Melide derivaría do xenitivo Melliti (de Mellitus).”
Mellitus en latín significa; de mel, composto con mel, suave, agradable.
Mellitus sería pois, un romano de elevado estatus, posiblemente terratenente ou comerciante, (polo seu nome; agradable ou meloso?) que ostentaría certo poder no berce da futura vila.
Outras poboacións do Camiño Primitivo serían ocupadas ou erixidas, co tempo, polos suevos na súa invasión do século V, Vilouriz (Toques) que significa; Vila de Honoricus sería un exemplo significativo.
Non hai que esquecer pola súa beleza a Praia de Melide, a unha carreiriña de can do Castro de Donón no Monte do Facho (na foto da praia, o monte que se atopa enriba das casas de Donón), eiquí indíxenas e romanos habitaron durante varios séculos este paradisiaco entorno.

Ata sempre e bo proveito. anosahistoria1@gmail.com

Bibliografía:
· RAIMUNDO DE MIGUEL. Nuevo Diccionario Latino-español etimológico,Visor Libros. Madrid, 2000.
· Gran Enciclopédia Galega, Siverio Cañada. Tomo 29.

luns, 7 de setembro de 2009

Dombodán, un deus suevo en Arzúa e 2


Vén de...
O rural galego e o arzuán en particular, nos comezos do século V é un escenario totalmente romanizado, as villae de Marogio (Maroxo) e de Antemii (Vilantime), exercerían o seu poder terratenente sobre os cidadáns galaico-romanos da comarca.
Os topónimos xermanos de Remesil, Gramil e ¿Monte dos Corvos?[1] ,en lugares de minas romanas poden indicar que aínda había unha relativa actividade mineira á chegada dos suevos, a aparición dun asentamento medieval no entorno da mina romana A Cova do Tremedal en Maroxo parece confirmalo. Mais é evidente que os suevos, se nos basamos nos topónimos xermánicos, establecéronse en zonas estratéxicas de paso, os topónimos de Rendal, Guldrís , nas inmediacións do Camiño de Santiago e os lugares da parroquia de Dombodán no entorno do camiño de Ponte Xusto é unha proba disto.

As tribos suevas que se asentaron na comarca aparte de procurarse o seu sustento material, cumprirían coa súa función de control do territorio ocupado. Segundo Orosio, os suevos pronto cambian as súas espadas por arados, e parece ser que, ademais, foron ben recibidos polos galaico-romanos, sobre todo, no rural; ...e aos romanos que subsisten trátanos coma aliados e amigos...algúns prefiren vivir no medio dos bárbaros en pobre liberdade, a manter a preocupación dos tributos entre romanos.

De tódolos xeitos, o establecemento das tribus suevas nas comarcas rurais non debeu de ocasionar enfrentamentos cos terratenentes locais; ...as súas posibilidades de controlar a provincia pasaban por respectar a posición da antiga elite dominante, e se procurar a súa colaboración.[2]

Estas tribos guerreiras suevas conservarían as súas crenzas ancestrais. Pese a que algúns historiadores nos falan de que os reis suevos son cristiáns arrianos, os feitos nun primeiro momento da invasión indícannos o contrario; Idacio, menciona expresamente ao caudillo suevo Heremigario, afogado no Guadiana "pola man de Deus", tras saquear EMERITA AVGVSTA (Mérida) profanando a igrexa da mártir cristián Eulalia. O rei suevo Rechila o Rékila (438-448) morreu tamén xentil ("Rechila ... gentilis moritur"), é dicir, que era pagán ou politeísta, nin católico nin arriano.

Non hai que esquecer que as "conversións" dos pobos xermánicos protagonistas das grandes invasións eran un simple xesto formal e político, que só implicaba as elites.

No século VI, o Papa Gregorio Magno recomendaba: " Non suprimades os festíns que celebran aquelas xentes nos sacrificios que ofrecen ós seus deuses; transladalos ó día das festas dos santos mártires, coa fin de que , conservando algunhas groserias , alegrías da idolatría, se predispoñan máis doadamente a gostar das ledicias espirituais da fe cristiá ."

San Martiño de Dumio, tamén no século VI, na súa obra De correctione rusticorum, dá as pautas a seguir para combatir os cultos pagáns que aínda campan pola Gallaecia (ver; Lendas, Fontes e Deuses en Arzúa neste blog). Entre os suevos invasores e os galaicorromanos invadidos producíranse cruces de crenzas, como demostra a inscrición atopada en Terras de Bouro ou o culto a Botan, deus suevo, honrado polos galaicorromanos. Era preciso reconducilos ás verdadeiras prácticas cristiás[3].

Voltando ao deus Bodán , os ritos a este deus poden subsistir camuflados na Lenda da Fervenza das Hortas(Dombodán); Unha muller que quedou preñada polo seu mozo nunha noite de muiñada, foi empurrada por este á fervenza, a moza encomendouse a Santa Marta e a póla dun carballo salvouna milagrosamente . Bodán é o xefe dos espiritus e dos colgados, Bodán estivo colgado dun carballo durante días sen comer nin beber, logo voltou á vida divina. Santa Marta é a irmá de San Lázaro que intercede por el para que Xesús o resucite. É a que media ante deus para que os mortos volten á vida.

De tódalas maneiras hai unha semellanza manifesta entre o panteón de deuses celtas e xermánicos e os seus ritos. As relacións entre a ciencia, sobre todo a ciencia relixiosa ou máxica, e as árbores, non teñen nada que poda estrañarnos. O mito fundamental da Árbore do Coñecemento impregna as tradicións de tódolos pobos antigos.

As Matres Suevas das que nos fala Xulio Cesar nas Xermanias, son as tres diosas (nai, filla, avoa), que segundo o lugar ou a cultura teñen nomes diferentes, Bernárdez apunta; case non hai diferencia entre a maneira de representar as célticas e as xermánicas. Algunhas proporcionan sabiduría, non sempre separable da maxia; son as matres coñecidas como Adiviñas da auga, outras son xenerosas, outras davidosas ( o dan todo), outras dan forza, poder, ou éxito. Tanto a Fonte Santa (Lema) coma a Fonte de Santa Irene (O Pino), teñen rasgos míticos nos seus ritos, mais isto é traballo doutro artigo .

Bodan era descendente dos xigantes primordiais, o rei de deuses, é o deus tuerto por propia vontade, que produce ou quita as cegueras. A advocación da Igrexa parroquial a San Cristovo (s. XVIII) pode indicarnos unha semellanza mitolóxica; San Cristovo foi un príncipe pagán de gran estatura que primeiro escolleu de amo ao demo, mais persuadido do poder da cruz cristianizouse, na súa morte devolveu a vista a Dagón.


Ata sempre e bo proveito. anosahistoria1@gmail.com




Bibliografía:




MÉNDEZ FERRÍN, X.L. Consultorio dos nomes e dos apelidos galegos, Edicións Xerais. Vigo, 2007.
BERNÁNDEZ VILAR, X. O Comezo da nosa Idade Media, Editorial Toxosoutos. Noia, 2003.
CARIDAD ARIAS, j. Toponímia céltica de Galicia, Deputación Provincial de Lugo. Lugo, 2006.
DUMÉZIL, G. Los dioses de los germanos, Siglo Veintiuno Editores, S.A. México, 1973.
GONZÁLEZ GARCÍA, F.J. (Coord.) Los pueblos de la Galicia Céltica, Ediciones Akal, S.A. Madrid, 2007.
BALBOA SALGADO, A. A Galicia Celta, Edicións Lóstrego. Santiago de Compostela, 2007.
LAREDO VERDEJO, X.L. Guía de Arzúa, Concello de Arzúa. 1999.
CACHEDA VIGIDE, E.A. Arzúa en el camino de Santiago, Editorial Everest. León, 1987.
LÓPEZ PEREIRA, X.E. Cultura, relixión e supersticións na Galicia sueva, Universidade da Coruña, 1996.
LUCAS ÁLVAREZ, M. Tumbo A de la Catedral de Santiago, Edicios do Castro. Santiago,1998.
TORRES RODRÍGUEZ, C. El Reino de los Suevos, Fundación Barrie de la Maza. A Coruña, 1977.
RODRÍGUEZ IGLESIAS, F. Un reino para Galicia: os suevos, Hércules de Ediciones, S.L. A Coruña 2003.
BERNÁRDEZ SANCHIS, E. Los mitos germánicos, Alianza Editorial, S.A. Madrid, 2002.
1] Pax II, Catálogo de patrimonio arqueolóxico do Concello de Arzúa.[2] Pax. 84, O Comezo da nosa Idade Media[3] Pax 46. Cultura, relixión e supersticións na Galicia sueva

Dombodán, un deus suevo en Arzúa, 1


Dombodán; Segundo Caridad Arias vén de Dominus Bódanus, outro nome latinizado que significa o Deus Bodán: Dominus, señor, amo, Deus. Bódanus, o deus guerreiro xermánico Wotán,Wodan, Bodán, Odín.
O nome deste deus, na súa forma escandinava (Odín), na súa forma inglesa (Woden),ou coma na forma xermánica (Wodan), significa furor sagrado.

Wodán, Bodan en diante, é o rei dos deuses, o gran mago-druída, deus do sol do día e do sol da noite, deus dos guerreiros e deus dunha parte dos mortos[1], é o deus correspondente ao Zeus dos gregos, o Xúpiter dos romanos, o Dagda celta dos irlandeses, o Lug entre os galaico-lusitanos[2].

Temos noticias dos xermanos do pobo suevo por Xulio Cesar e Tácito, este pobo era o máis numeroso dos xermanos e ocupaba dende o século III a.C. o baixo e o medio Rin. Era unha sociedade, basicamente, de granxeiros, e cultivaba cebada, avea, centeo, millo miúdo tamén chamado painzo (setaria germanica), trigo, así como liño, fabas e hortalizas, sendo moi raros entre eles as froitas.

Resultaba, tamén, notable a súa gandería e utilizaban madeira, os minerais e o ámbar[3]. Era un pobo de orixe indoeuropeo con fortes influencias celtas. Paulo Orosio calcula que existían 54 nacións suevas.

Os suevos cuados, que ocupaban a marxe esquerda do Danubio, no que hoxe son o norte de Austria e a República Checa, serán os que no ano 411 a.C. se asenten na Gallaecia dirixidos por Hermerico, que será o primeiro rei do que logo sería o Galliciense Regnum".

Bodán é, como diciamos, o deus supremo dos suevos, o acompañan en importancia o deus Donar, o viquingo Thor (deus da forza e o lóstrego, famoso polo seu martelo, é o deus que adoran os labregos), e o deus Fricco (deus do pracer).

As pegadas dos suevos en Galicia son moi escasas a nivel arqueolóxico (xoias, Igrexa de San Pedro e Rocas,..), máis se rastrexamos na toponimia e nas lendas obteremos probas do seu paso polas nosas terras.

Gracias a estudios filolóxicos sobre documentos medievais dos mosteiros de Sobrado dos Monxes, Tombo A da Catedral de Santiago, do mosterio de Celanova, de Samos, etc.., sabemos que a gran maioría dos topónimos suevos soen ser antropónimos (topónimos referidos a nome de persoa), en Dombodán temos varios exemplos deles: Brandariz (4, 1) <>Brandericus (Brand + ric) "Rei da Espada". Méndez Ferrín, tamén segue esta proposta: ...falnos da raíz xermánica Brand(a) segundo informa Piel e Kremer, de onde procede Brandericus (Brandariz). O Galicismo brandir procede do franco "xogar a espada".

Gramil de Granamiri: de *Granamirus (Gran + mir). Gran: Barba+ mir: fama, renome. Remesil de Remisol: de rimis. Rimis: Paz, tranquilidade. Rendal de Randuarius, Randawarjaz 'Escudo-Habitante' ou *Randuharjaz 'Escudo-Exército'.

Bodan coma vemos representado na imaxe de cabeceira, vai sempre acompañado de dous corvos , son os ollos de Bodan en tódalas partes, recordemos que o deus celta Lug tamén vai acompañado de Bran, o corvo. Continua..

[1] P. 54 Los dioses de los germanos, Georges Dumézil[2] P. 110 A Galicia celta, Antonio Balboa[3] P.21 O comezo da nosa Idade Media, Xoan Bernández

martes, 1 de setembro de 2009

Vilantime, a villa dun grego-romano


Museo Villae de Cambre

Vilantime, procede do latin; Villa Antimii, e significaría a Vila de Antemio.
Antimii: de Antimius, nome emparentado con Antimenes, famoso foi Antimii de Tral (Antemio de Tralles) arquitecto de Santa Sofía V-VI d.C.. Antemii é nome grego de sabor tardoromano. Dous emperadores romanos, tío y sobrino, do s. V d.C., levaron este nome.
O nome desta parroquia de Arzúa indícanos a existencia, en época romana, dunha villa (mansión rural ligadas xeralmente a explotacións agrarias e propiedade dos señores máis poderosos), pertencente a un membro da clase dirixente romana de ascendencia grega. Debemos, pois, remontarnos aos séculos III-V da nosa era, e situarnos ante unha zona nun proceso de romanización rural relativamente alto. As 14 minas romanas do entorno deberon producir dende o século II unha florecente indústria mineira; na minería do estaño, a existencia de pozos permitía individualizar os aproveitamentos do filón, e isto favorecía que a actividade mineira adoptase a forma dunha multitude de pequenas explotacións en cada filón.

A relativa rendabilidade desta forma de explotación mediante pozos e a posibilidade de exercitala con poucos medios debeu abrir o exercicio da minería a bastante población.[1]

Nun primeiro momento, no período de conquista, serían os lexionarios os encargados da minería; Os grupos militares ofrecían cadros de enxeñeiros e administradores ben instruídos.

Unha das misións principais realizadas polo exército romano na Península Ibérica era o trazado e mantemento de vías, tamén, por suposto, era relevante o control de áreas mineiras, o soldado, ademais, de seu papel bélico, participa en numerosos proxectos de enxeñaría, militares e civís; explotación de minas e canteiras, construcción de acuedutos ou pontes, etc... O exército proporciona unha man de obra especializada, abundante e económica[2].

Casa turismo rural Sardecoiro
A industria mineira e a presencia de soldados fan imprescindible a fabricación de coiro, neste aspecto o establecemento dunha factoria de curtidos en Courium (Sardecoiro) cubriría esta necesidade; A partir do imperio romano o consumo de coiro aumentou moito e creáronse grandes obradoiros para elaborar productos de coiro para as lexións, os corarii (curtidores) preparaban a materia prima para que os pelliones (artesáns da pel) elaboraran complementos da indumentaria, calzado, bolsas, selas de montar, aparellos de tiro ou carga de animais (arreos, rendas...) e outros productos para o exército que era o seu principal cliente 3. Co tempo, Courium pasaría a depender do Mosteiro de Sobrado dos Monxes, sendo unha das súas granxas máis nomeadas nos documentos medievais do mosteiro.

En relación co topónimo Courium, é curiosa a semellanza doutro Couríu (Belmonte de Miranda, Asturias) nun val montañoso, onde destacarou a explotación de ouro polos romanos.

En base aos datos que temos, hoxe en día, non podemos asegurar quen foi este grego-romano chamado Antemii, máis, este nome nos indica que a ocupación romana na nosa zona era de ascendencia grega - romana, sabemos que os soldados asentados nas áreas de conflito trababan contacto directo e permanente coas comunidades e logo, unha vez licenciados, os veteranos, comunmente, permanecían nas rexións que serviran.

Aventurámonos a pensar que Antemii foi un greco-romano relacionado directamente ou familiarmente co exercito ou a administración imperial romana.

Este terrateniente exercería o seu control sobre a zona na compaña doutros grandes propietarios das comarcas veciñas, que a través da súa toponímia podemos nomear; Melide, sen ningún tipo de dúbidas, procede do antropónimo latino Mellitus (villa(m)/terra(m)/fundu(m) Melliti)[4], Villa Marogio (Maroxo). A arqueoloxía amosounos a Villa Romana do Agro de Nogueira en Piñeiro (Toques).

Igrexa Vilantime
Antemii, posiblemente, tería pozos mineiros da zona en propiedade e, ademais, é moi posible que a villa se dedícase á produción do liño (tecido moi considerado na época e de gran importancia na comarca ata ben pouco), trigo, e gandería bovina e cabalar entre outras tarefas agrícolas.

Do lugar onde estaría a villa e a súa tipoloxía constructiva, tampouco podemos afirmar nada:

Respecto a súa localización, as villae ocupan chairas e ladeiras suaves para contemplar as terras de cultivo circundantes, e tendo en conta que, logo coa cristianización, as igrexas vanse construír, moitas veces, sobre ou a carón de templos ou construcións pagáns é posible que a villae se atopara no lugar de Igrexa, onde se atopa a igrexa parroquial.

En relación coa tipoloxía constructiva da villae, sabemos que a maioría delas estaban feitas de madeira e de fábrica a partes iguais, cubertas de palla e tella, podemos facernos unha idea da nosa Villa Antemii se recabamos información sobre a villa escavada no veciño Agro de Nogueira, en Toques, que parece ser de tipo nórdico ou céltico, con planta rectangular alongada, normalmente dotada dun corredor na fachada maior que funciona como elemento tanto de distribución interna dos espazos como de apertura á paixase exterior (no caso frecuente de que este sexa porticado mediante columnas).

Con estes antecedentes históricos, non é de estrañar o carácter emprendedor e dinámico das xentes de Vilantime.



Ata sempre e bo proveito. anosahistoria1@gmail.com


Bibliografía

- J.F.M. NOËL: Diccionario de Mitología Universal. Barcelona, Edicomunicación, S.A. 1987.
- ALBAIGÉS OLIVAST. J.Mª. Diccionario de nombres de personas. Barcelona, Edicións Universidat, 1993.
- SUÁREZ PIÑEIRO. A.Mª: A vida cotiá na Galicia romana. Verín-Santiago, Edicións Lóstrego, 2006.
- CARIDAD ARIAS, J. Cultos y divinidades de la Galicia prerromana a través de la toponímia. A Coruña, Fundación Pedro Barrie de la Maza, 1999.
- CONCELLO DE ARZÚA. : Catálogo de patrimonio arqueolóxico e histórico do PXOUM, . 2006.
- SANTOS YANGUAS, N. : El ejército y la romanización de Galicia. Oviedo, Universidad de Oviedo, 1988.
- ARIAS VILAS, F. A romanización de Galicia. Vigo, Eds. A Nosa Terra, 1992. •- HERMAN KINDER - WERNER HILGERMANN. : Atlas Histórico Mundial Tomo I. Madrid, Eds. Istmo, 1980.
- MATEO, A. Observaciones sobre el régimen jurídico de la minería en tierras públicas en época romana. Santiago de Compostela, U.S.C. 2001.
- GOLDSWORTHY, A. : El ejército romano, Ediciones Akal, S.A., Madrid,2005.
[1] Observaciones sobre el régimen jurídico de la minería en tierras públicas en época romana, MATEO, A, U.S.C. 2001.[2] A vida cotiá na Galicia romana. SUÁREZ PIÑEIRO. A.Mª: Verín-Santiago, Edicións Lóstrego, 2006[3] A vida cotiá na Galicia romana. SUÁREZ PIÑEIRO. A.Mª: Verín-Santiago, Edicións Lóstrego, 2006[4] Historia do Concello de Melide. http://www.melide.org/.